درمان لرزش دست (Hand tremor/Shaky hands) و شش دلیل لرزش دست
لرزش دست یکی از علل شایع مراجعه بیماران به متخصص مغز و اعصاب (نورولوژیست) است.لرزش در دستها می تواند هیچ علت خاصی نداشته باشد و یا علامتی از یک بیماری زمینه ای دیگر در بدن باشد. لرزش دست معمولا علامت خطرناکی نیست ولی می تواند موجب اختلال در فعالیتهای روزانه فرد مبتلا به لرزش دست بشود، از این رو ارزیابی و درمان آن ضروری به نظر می رسد.
اکثر بیماران لرزش خیلی خفیف در دست دارند که ممکن است برای اطرافیان بارز به نظر نرسد و معمولا وقتی فرد دست را به جلو دراز کند لرزش مشخص می شود.لرزش دست یا ترمور یک علامت شایع در بیماریهای حرکتی مغز و اعصاب محسوب می شود ، انقباض غیر ارادی و ریتمیک دست باعث ایجاد آن می شود.
ترمور بیشتر از همه در دستها شایع است ولی ممکن است در سر، پاها و تارهای صوتی هم لرزش اتفاق بیافتد. لرزش دست می تواند متناوب باشد و گاهی اوقات به خصوص در مواقع استرس دیده شود یا اینکه ممتد و مستمر باشد و در همه مواقع وجود داشته باشد.لرزش دست می تواند باعث ایجاد اختلال در نوشتن، غذا خوردن و حتی نوشیدن یک فنجان چای شود.
بیشتر از 20 نوع ترمور وجود دارد ولی شایعترین آنها به دو قسمت تقسیم می شوند.
- لرزش در حال استراحت (Resting Tremor) : وقتی که ماهیچه های دست در حال استراحت هستند و مثلا روی پا ثابت قرار دارند لرزش در دست دیده می شود.
- لرزش در حال فعالیت (Action Tremor) : اکثر لرزشها از نوع ترمور هنگام فعالیت هستند و در حالت فعالیت ارادی لرزش دست دیده می شود، مثلا هنگام دراز کردن دست یا برداشتن چیزی که این لرزش در حالت استراحت دست از بین می رود.
علت لرزش دست چیست؟
در بعضی موارد علت خاصی برای لرزش دست پیدا نمی شود و تمام بررسی های نورولوژیک انجام شده نرمال است. در موارد دیگر ممکن است بیماریهای نورولوژیک عامل ایجاد لرزش دست باشند که به بعضی از آنها اشاره می کنیم.
- ام اس MS(Multiple sclerosis) می تواند عامل ایجاد لرزش باشد و این معمولا وقتی اتفاق می افتد که راههای کنترل کننده حرکت دست در سیستم عصبی مرکزی دچار تخریب شده باشند.
- استروک (سکته مغزی) : سکته مغزی ایسکمیک که در اثر بسته شدن شریانهای اصلی مغز توسط مغز توسط لخته خون ایجاد می شود می تواند موجب آسیب راههای کنترل کننده حرکت در مغز و در نتیجه ایجاد لرزش دست شود.
- ضربه های مغزی : ضریه های مکرر مغزی به قسمتهای خاصی از مغز که کنترل حرکات دست را به عهده دارند می تواند موجب ترمور (لرزش دست ) شود این نوع لرزشها گاها در بوکسورها دیده می شود.
- پارکینسون : بیشتر از 25 درصد بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون دچار لرزش دست فعالیتی (Action Tremor) هم هستند ولی لرزش دست در حال استراحت (Resting Tremor) مشخصه اصلی بیماری پارکینسون است که بیشتر از یک دست شروع می شود و به دیگر قسمتهای بدن انتشار می یابد. ترمور در بیماری پارکینسون با استرس و فعالیت فیزیکی تشدید می شود.
- اسنشیال ترمور (Essential Tremor) : شایعترین نوع لرزش دست است و علت آن نامشخص است، لرزش بیشتر در دست غالب مشهود است ولی ممکن است همه بدن را در بر گیرد. لرزش چه در حال فعالیت و چه در حالت ایستاده وجود دارد. ولی به طور کلی جز گروه ترمور فعالیتی (Action Tremor) طبقه بندی می شود. ژنتیک مسئول حدود نیمی از موارد این نوع ترمور است و در این موارد معمولا سابقه فامیلی افراد مبتلا به لرزش دست وجود دارد.
- دیستونیک ترمور : یک بیماری حرکتی سیستم عصبی به نام دیستونی که در آن مغز سیگنالهایی مبنی بر افزایش غیر عادی انقباض عضلات اندامها را می فرستند وجود دارد که ترمور هم یکی از علائم آن است که می تواند در هر کدام از اندامها از جمله دست وجود داشته باشد.
- بیماریهای روانپزشکی مثل افسردگی یا اضطراب شدید یا (PTSD) (post teraumatic stress disorder)
- بعضى بیماریهاى نورولوژیک مثل آتاکسى فامیلیال
- استفاده بیش از حد یا محرومیت از الکل
- مسمومیت با جیوه
- پرکاری تیروئید
- اختلال کبد یا کلیه
- اضطراب منتشر یا پانیک
بعضی داروها می توانند باعث ایجاد لرزش دست شوند مانند داروهایی که در درمان آسم به کار می روند مثل : سالبوتامول ، آمفتامین ، کافئین ، کورتیکواستروئید و داروهایی که در درمان بیمارهای روانپزشکی بکار می روند مثل لیتیوم و سدیم والپروات
درمان لرزش دست
چطور از لرزش دست رهایی یابیم ؟
اگر شما هم از لرزش دست رنج می برید و به دنبال درمان لرزش دست هستید توصیه می شود ابتدا جهت بررسی و تشخیص علت لرزش دست به یک نورولوژیست مراجعه کنید . در صورتیکه بیماری زمینه ای مثل هایپرتیروئیدى یا اختلال کبد وکلیه دارید درمان آنها باعث قطع لرزش دست می شود. درصورتیکه داروهای به وجود آورنده لرزش دست مصرف می کنید با پزشک خود درباره ادامه، تعدیل دوز یا تغیر داروها در صورت امکان صحبت کنید.
همچنین راههای زیرمی تواند کمک کننده باشد :
- تغیرسبک زندگی (Life Style Change) کاهش یامحدود کردن مصرف کافئین، آنفتامین والکل میتواند کامل سودمند باشد
- فعالیت فیزیکی و ورزشی باهدف بهبود و تقویت عضلات می تواند درکاهش لرزش دست مفید باشد
- تکنیکهای روان درمانی
اگر اضطراب یا حمله پانیک علت زمینه ای ترمور و یا عامل تشدید کننده آن است، روشهای ریلکسیشن مثل تنفس های عمیق و درمان استرس زمینه ای مفید است .
نکته مهم اینجاست که نشانه های لرزش دست ممکن است از سنین جوانی شروع شود و بتدریج با افزایش سن بیشتر می شود.اگرروشهای فوق موثر واقع نشد و لرزش دست موجب اختلال در فعالیتهای روزانه شد درمان دارویی برای رفع یا کاهش آن توصیه می شود.
در Essential Tremor که شایعترین نوع لرزش دست است بتا بلاکر (Beta blocker) مثل پروپرانول، متوپرولول، و نادولول درمان خط اول است.
داروی ضد تشنج مثل پریمیدون داروی خط دوم محسوب می شود
برای درمان لرزش دست در پارکینسون ازداروهایی مثل لوودوپا و پرامی پکسول استفاده می شود.
آیا بین لرزش دست و میگرن ارتباطی وجود دارد؟
لرزش دست شایعترین بیماری حرکتی نورولوژی و میگرن بعد از سردرد تنشی شایعترین علت سردرد و همچنین شایعترین علت مراجعه به فوق تخصص سردرد در کلینیک تخصصی سردرد می باشد. در یک مطالعه که در مجله Journal Of Neurology به چاپ رسیده است مشاهده شد در افرادی که مبتلا به لرزش دست (Essential Tremor) هستند شیوع سردرد میگرنی حدود ۱۷ درصد شایعتر از افراد نرمال است.همچنین ۲۲ درصد افراد مبتلا به میگرن دچار لرزش دست اسنشیال هستند ؛این در حالی ست که ۱/۲ درصد افراد نرمال جامعه به لرزش دست مبتلا می شوند. بر این اساس بین سردرد میگرن و لرزش دست Essential Tremor رابطه معنی داری وجود دارد. .
